Osoko bilera

2022ko ekainaren 7a

 Viacheslav Tuliakov. Ukrainako Odesa hiriko Zuzenbide Penaleko Katedraduna

José Luis de la Cuesta eta Adán Nietok aurkeztua/aurkeztua

Biografia: Zuzenbidean doktorea, Zuzenbideko master bat egina, Europako Giza Eskubideen Auzitegiko ad hoc epailea, 2013ko apirilaren 9tik. Irakaslea/irakasle bisitaria atzerriko Zuzenbide fakultateetan. Nazioarteko Zuzenbideari, Delituen Prebentzioari, Metodologia Juridikoari, Giza Eskubideei, Biktimak Babesteari, Zuzenbide Publikoari eta Giza Eskubideak Babesteari buruzko hitzaldiak eta eskolak, hainbat erakundetan, besteak beste: US DOJ delituen biktimen bulegoan (Tulsa, 2004), US DOJ Justizia Institutu Nazionalean (Washington DC, 2001, 2004); European Profiles erakundean (Atenas, 2003); Salzburgoko Unibertsitatean (2005), Lundeko Unibertsitatean (2013, 2015), Zagrebeko Unibertsitatean (2014), Coventryko Unibertsitatean (2015), Buckinghameko Unibertsitatean (2015), Mariborreko Unibertsitatean (2016), Rodríguez y Monsante Abogados erakundean (Madril, 2016, 2019); USAIDen Zuzenbide Estatua Programa, ikaskuntza konbinatuaren metodologiari buruz (Kiev-Odesa, 2020). 26 monografia, 21 testu liburu eta 200dik gora artikulu, honako gaiei buruzkoak: Ukrainako doktrina juridikoa, giza eskubideak babestea, delituak prebenitzea, politika kriminala eta justizia penala, zuzenbide penalaren eta justizia penalaren filosofia, biktimen eskubideak babestea eta biktimologia.

Abstract: Tuliakov irakasleak, Ukrainako delituen biktimen eskubideei buruzko presidentearen dekretuaren (2004ko abenduaren 28koa) eta herrialde horretako biktimologiari buruzko lehenengo doktoregoaren egileak, Ukrainaren kontrako erasoaren biktimen arazoei buruz eztabaidatuko du, biktimizazio zuzena eta nazioarteko zuzenbide penaleko konpentsazio eta erreparazio eskubideak kontuan izanda. Era berean, bigarren mailako biktimizazioa ere aintzat hartuko du, eraso horren eragin psikologikoarekin lotutakoa, eta, horrez gain, Giza Eskubideen Europako Ituneko 2., 3. eta 9. artikuluen urraketa eta, aipatutako ituneko 6. eta 13. artikuluetan jasotakoa urratuz, bai Ukrainako bai Errusiako gizarteetan sortutako hirugarren mailako biktimizazioa.

2022ko ekainaren 7a

Robyn Holder Ikertzaile seniorra, Griffith Kriminologia Institutua, Griffith Unibertsitatea, Australia

Biografia: Robyn Holder doktorea arlo soziojuridikoko ikertzailea da, eta justizia sistemen eta biktimizazioa eta bidegabekeria jasan dutenen arteko interfazea aztertzen du, baita eskubideen bitartekari rola ere, bereziki giza eskubideena. Robyn, Nieke Elbers doktorearekin batera, Zuzenbide eta Gizarte Elkartearen Nazioarteko Ikerketarako Lankidetza Sarearen koordinatzailea da NSCRn (Delinkuentzia eta Betearazpen Penala Aztertzeko Herbehereetako Institutua). Aipatu sareak biktimei, herritarrei eta justiziari buruzko gaiak ikertzen dituzten hasierako eta tarteko karrerako akademikoak biltzen ditu. Gaur egungo proiektuen artean, ikerketa elkarrizketen protokoloen profesionalen egokitzapenari buruzko ikerketa bat dago, eta justizia penaleko gaietan erabakiak hartzen dituzten pertsonen kontuak emateko mekanismoak aztertzen dituen beste bat ere bai. Robynek doktoratu ondoko Griffith beka garatzen jarraitzen du, eta biktimen defentsak nazioarteko zigor auzitegietan jokatzen duen rola eta jurisdikzio nazionaletan duen transferigarritasuna aztertzen ditu. Harremanetarako: r.holder@griffith.edu.au

Laburpena: “Biktima idealaren” estatus publiko abstraktuaren arabera, hura ahula da, proiektu errespetagarri bat gauzatzen ari da eta ez zaio errurik egotzi behar (Christie, 1986). Irudi horrek zaurgarritasunaren irudikapen gisa eboluzionatu du. Gizarteko gizabanakoak eta taldeak, argi eta garbi, hainbat modutan dira zaurgarriak krimenaren, indarkeriaren eta esplotazioaren aurrean, bai eta bortxaketa, aurreiritzi eta diskriminazio mota eta modu desberdinen aurrean ere. Zaurgarritasuna estatuaren laguntza eta gizarte babesa zein biktimak jasoko duen definitzen duen kategorizazio gailu gisa jotzen da gero eta gehiago. Aurkezpen honetan zaurgarritasunaren kontzeptualizazioak aztertzen dira, baita zer modutan erabiltzen den ere, eta justizia penalak “biktima zaurgarriei” ematen dizkien erantzunetan izandako aldaketa garrantzitsu batzuk aztertzen dira. Hala ere, ikusten da “zaurgarria” nor edo zer den definitu ahal izateak baliabideak eta aitorpena murriztea duela bereizgarri. Izan ere, azken 10-20 urteetan, justizia penalean biktimek dituzten eskubideei buruzko politika eta lege erreforma desbideratu egin dira, eskubide unibertsalak aitortzetik talde “zaurgarrientzako” eskaintza espezifikoetara desbideratu ere. Hori dela eta, Christiek biktimen “estatus publikoari” buruzko politika debateak non kokatzen dituen sakon jorratuko da, eta biktimak ulertzeko beste modu bat argudiatuko da, Estatuko erakundeekiko harreman politiko batean. Estatuak betebeharrak eta eginkizunak ditu bere herritarrekiko, eta herritar horien eskubide eta erantzukizunak betebehar eta eginkizun horien barruan daude.

2022ko ekainaren 7a

Elkarrizketa: Barbara Dührkop (Giza Zientzietan lizentziaduna, Uppsalako Unibertsitatean, Suedia, eta irakasle ohia) eta Pili Zabala (Odontologian lizentziaduna Euskal Herriko Unibertsitatean eta irakaslea).

Bárbara Dührkop (Hannover-en jaioa, Alemanian) Europako Parlamentuko diputatua izan zen, eta Talde Sozialistaren presidenteordea. Haren senarra Enrique Casas ETAtik bereizitako Komando Autonomo Antikapitalistek (KAA) erail zuten. Kriminologiaren Euskal Institutuaren (Euskal Herriko Unibertsitatea) eta beste plataforma batzuen luzetarako ikerketa baten barruan, justizia errestauratiboari buruzko hainbat proiektutan parte hatu du. Era berean, eskola programetan eta Europako ekimenetan parte hartu izan du, ikasleei terrorismoaren biktimen giza eskubideei lotutako gaien berri emateko.

Pili Zabala (Tolosan jaioa, Euskal Herria), Elkarrekin Ahal Duguren legebiltzarkide ohia Eusko Legebiltzarrean. Joxi Zabala anaiaren desagerpenak 1983an haren bizitza markatu du; Joxi, ustezko ETA kidea, GALek (estatuaren talde terrorista) bahitu, torturatu eta erail zuen. Orduz geroztik, bakearen eta bizikidetzaren aldeko aktibista izan da, Euskal Herrian. Kriminologiaren Euskal Institutuaren (Euskal Herriko Unibertsitatea) luzetarako ikerketa batean parte hartu zuen. Beste erakunde batzuetan, hezkuntzako eta justizia errestauratiboko hainbat proiektutan parte hartu du.

Gema Varonak (Biktimologiaren Euskal Elkarteko lehendakaria) moderatzailea.

Laburpena:

​

Gaur egungo Euskal Herriko egoera abiapuntutzat hartuta, gure hizlariek Euskal Herrian terrorismoaren eta indarkeria politikoaren arloan egindako justizia errestauratiboko proiektuetan biktima gisa izan duten parte hartzeari buruzko ikuspegiak partekatuko dituzte. Biek parte hartu dute gaiari buruzko film dokumentaletan eta liburuetan. Justizia errestaruratiboan interes handia edukita, justizian eta sendatzean esku hartzen duten hainbat elementuren gaineko ikuspegi desberdinak eskainiko dizkigute, biktimologiaren ikuspegitik eta justizia errestauratiboaren testuinguruan. Planteatuko dute, zehazki, justizia errestauratiboa zenbateraino izan daitekeen eraldatzailea edo terapeutikoa, zein den barkamena eskatu eta ematearen esanahia horrelako prozesuetan, eta zein izan beharko lukeen memorializazio jardueran zeregina.

Gogoeta ikuspuntuak esperientzia errealekin, konplexutasunekin eta justizia errestauratiboaren askotariko elkarguneekin erkatzean, alderdi horiek sakontasunez eztabaidatu ahal izango dira, sinposioaren parte hartzaileekin batera. Nabarmendu behar dugu euskal proiektu errestauratiboek nazioarteko hainbat erakunde eta ikertzaileren interesa erakarri dutela; tartean daude, Justizia Errestauratiboko Europako Foroa, Erradikalizaziori buruzko Kontzientziazio Sarea (RAN) eta Topaketa Errestauratiboen (ERC) sare informala, zeinak 2019an Italia, Ipar Irlanda, Espainia, Belgika eta Israelgo terrorismoko eta indarkeria politikoko kasuen biktimak, delinkuente ohiak eta justizia errestauratiboko bideratzaileak elkartu baitzituen. Barbara Dührkop-ek eta Pili Zabalak sare eta erakunde horien jardueretan parte hartu izan dute.

2022ko ekainaren 8a

Clair Aldington doktorea

Biografia:

Dr. Clair AldingtonClair Eskozian, Erresuma Batuan, egoitza duen artista, diseinatzaile eta ikertzailea da. Justizia errestauratiboko bitartekoa ere bada. Erresuma Batuan, Clairrek Gazte Delinkuentzia Zerbitzuekin lan egin du, Gazte Justiziako Sormen Arteen Garapeneko Eskualdeko Langile gisa eta Arteen Garapeneko Ofizial gisa. 2008an Space2face sortu zuen, eta orain jarduera leheneratzaile sortzaileen erakunde independentea da (www.space2face.org) Eskoziako Shetland uharteetan. Sormenezko profesional independente gisa, Clairrek bere lana egin eta saldu du, eta hainbat lan egin ditu espetxe batean, etorkinak kanporatzeko zentro batean, emakumeentzako aterpetxeetan, zaharren egoitzetan eta eskoletan, Erresuma Batuko eskualde- eta estatu-erakundeekin lan eginez. Arte publikoko proiektuak ere kudeatu ditu, eta British Councileko (2015-2017) artisten aholkularia izan zen. Duela gutxi, 'Topaketen Topaketa' izeneko nazioarteko proiektu leheneratzailean parte hartu du. Arte eta Musika Garaikideko Maisutza eta Justizia Errestauratiboko eta Diseinuko Doktoretza ditu. Bere ikerketa interesen artean dira hurrengoak: justizia leheneratzailea, egin eta oparitu trantsizio garaian, krimen eta gatazka, eta uharteak.

​

https://northumbria-sunderland-cdt.northumbria.ac.uk/Student-Profiles/Clair-Aldington.html

https://www.clairaldington.com

https://www.space2face.org

Laburpena:

​

Aurkezpen honetan, Aldington doktoreak justizia errestauratiboaren topaketei buruz hausnartuko du, mina egiten duenaren eta kaltea jasaten duenaren arteko espazio gisa. Biktimizazioaren traumak eta minak markatutako espazioa, baina baita aukeraz eta sormenez betetako espazioa ere. Justizia leheneratzailearen artista, diseinatzaile eta bideratzaile gisa duen praktikan oinarrituta, bitarteko espazioaren alderdi horiek aztertuko ditu labirintoaren metafora bisualaren bidez, haizeen zaindari gisa (Kraft, 1986; Saward, 2016) eta delituaren prebentziorako diseinatzaile gisa. Horren bitartez, irudi bisualak eta mugimendua trauma artikulatzeko tresna garrantzitsuak direla adierazten du, trauma "hasieran irudikapen semantikorik gabe antolatuta" baitago (Ataria, 2015:1051), eta horrek adierazten du pertsonek trauma ahoz artikulatzeko duten gaitasuna mugatua dela. Gainera, adostasuna dago hitzezko hizkuntzak zailtasunak dituela trauma behar bezala harrapatzeko (Broudehoux & Cheli, 2022; Garnsey, 2016; Simiا& Volcic, 2014) eta, are gehiago, traumak mugatu egin dezakeela kaltetutako pertsona batek hizkuntzak ikasteko, hizkuntza ahazteko edo isiltasunari uko egiteko gaitasuna (Busch & McNamara, 2020). Hori ez dator bat justizia errestauratiboko gaur egungo mendebaldeko praktika askorekin; izan ere, parte-hartzaileek ahozko hizkuntza-gaitasun esanguratsuak dituzte (Hayes, 2017; Snow & Hayes, 2013; Snow & Sanger, 2011) biktimizazioa, trauma eta damua adierazteko tresna nagusi gisa. Aitzitik, memorizazioaren arkitektura hitzezkoa ez den lengoaia gisa artikulatu da (Broudew & Sanger, 2011).
Parte-hartzaileek, aurkezpenean, aukera izango dute beren kabuz labirinto bat esploratzeko eta, horren bidez, kaltetzen duenaren eta kaltetuaren arteko espazioa eta ikuspegi desberdinen arteko elkarrizketaren hasiera ikertzeko.

2022ko ekainaren 8a

Camilo Umaña

Externado Unibertsitateko (Kolonbia) Konstituzio Zuzenbideko Saileko irakasle ikertzailea

Biografia:

​

Camilo Umaña Kolonbiako Externado Unibertsitatean irakaslea da, Giza Eskubideen masterra koordinatzen duena. Kriminologian doktore-titulua du Ottawako Unibertsitatean, Kanadan, eta Zuzenbidearen Soziologian doktoretza-titulua Euskal Herriko Unibertsitatean. Giza eskubideen aldeko hainbat erakunderekin eta justizia iragankorreko erakundeekin lan egin du, besteak beste, Kolonbiako Egia Batzordearekin, NBEko Giza Eskubideetarako Goi-komisarioarekin, trantsizioko Justizia taldean, UNDP taldean, eta Nazioarteko Arartekoa, justizia konpontzaileari buruz.

Laburpena:

​

Kolonbiaren testuinguruan, justizia trantsizionalak kredentzial errestauratibo bat hartu du bere gain, eta hori agertoki judizial penal batean ematen da, zeina prospektiboa, dialogikoa eta errestauratiboa baita. Bestalde, egiaren batzordearen judizioz kanpoko erakundeak –ez du identitate esplizituki errestauratiborik– nahi izan du gatazka armatuaren irakurketak bizikidetza baketsuan laguntzea, biktimei gertatutakoa azaltzea eta minari zentzua ematea, herrialdea gatazkaren ondoren eraiki ahal izateko. Bi erakundeak –bakerako jurisdikzio berezia eta egia argitzeko batzordea– FARCen gerrillak eta Kolonbiako Gobernuak orain dela gutxi egindako akordioaren ondorioz sortu dira, eta biktimen eskubideei erantzutea dute helburu. Hala ere, ezartzearekin batera, Kolonbian gatazka armatuaren transmutazio egoera bat bizi da. Bada, biktimizazioen zerrenda luzean, bakea sinatu duten borrokalari ohiak ere sartzen dira orain, eta gutxienez bost barne gatazka armatu, lurraldeak kontrolatzen dituzten krimen antolatuko 300 talde baino gehiago eta giza eskubideen arloko muturreko errealitate bat daude barruan.  Testuinguru hori proba gogor bat da ideia errestauratiboetarako, batez ere egiten dituen promesak betetzeko, ereiten dituen itxaropenen mailan egoteko, gutxieneko estandarren testuinguru batera egokitzeko eta biktimen eskubideei behar bezala erantzuteko, bizikidetza baketsua bermatzeko benetan duen gaitasunaren aurrean.  

Kezka horiek esperientzia praktikotik ehuntzen dira; izan ere, egiaren batzordean parte hartu du amaierako txostenerako ikertzaile gisa, bai eta sistema integralaren mekanismoak eratzeko eta hasieran ezartzeko Nazio Batuen Goi Komisarioaren bulegoan ere, Habanako bake negoziazioetara joan zen biktimen ordezkaritzetako batentzako laguntzaile gisa, eta Kolonbiako barne gatazka armatuaren biktima izanik, hamabi urte zituela aita gabe gelditu zen –giza eskubideen defendatzaile handia, abokatua eta humanista izan zen, eta biktimak babesten eman zuen bizitza.

2022ko ekainaren 9a

​

José Luis de la Cuesta eta Enrique Echeburúaren arteko elkarrizketa

José Luis de la Cuesta

​

Zuzenbide Penaleko katedraduna. Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU), Espainia.

Kriminologiaren Euskal Institutuaren zuzendaria.

​

Biografia: Jose Luis de la Cuestak zuzenbideko lizentzia eskuratu zuen Donostiako Zuzenbide Fakultatean, 1977an, Espainiako Bigarren Sari Nazionala jasota (Zuzenbidea). 1979an, Kriminologiako goi mailako diploma jaso zuen, Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Zuzenbideko Doktorea da Euskal Herriko Unibertsitatean (1981: Zuzenbide Fakultatearen Sari Berezia). Doktorego ondoko ikerketa helburu batez, atzerriko hainbat erakunde bisitatu zituen: Frantzia (Paue eta Adur Herrialdeetako Unibertsitatea), Erresuma Batua (Edimburgoko Unibertsitatea), Belgika (Université Catholique de Louvain) eta, bereziki, Max-Planck Institutua (Friburgo, Alemania, 1982-1983). Aipatzekoak dira ere ikerketari lotutako beste bisita batzuk, hala nola DePaul Unibertsitatera (Chicago, AEB, 1994) eta Renoko Unibertsitatearen Ikerketa Judizialen Zentrora eta Elkargo Judizial Nazionalera (2002) egindakoak. Zuzenbide Penaleko Nazioarteko Elkartearen (ZPNE) ohorezko presidentea da, 2004-2014 urteetan presidentea izan ondoren. 2009. urtean, Euskadiko Ikerketa Saria jaso zuen, Giza eta Gizarte Zientzien arloan. Honoris causa doktoregoaren saria jaso du hiru unibertsitateetan: Alexandru Ioan Cuza Unibertsitatea (Iasi, Errumania: 2011); Huánuco Unibertsitatea (Peru: 2017); eta Peruko Unibertsitate Autonomoa (Lima, Peru: 2019). Biktimologiaren Euskal Elkartearen ohorezko kidea ere bada. Hiru liburu argitaratu ditu bakarka, eta 6 liburu kolektibo; 128 ekarpen egin ditu liburu kolektibotan; 96 artikulu argitaratu ditu aldizkari zientifikoetan.

Haren webgunea hau da: www.ehu.eus/joseluis.delacuesta

Enrique Echeburúa

​

Psikologia Klinikoko katedraduna Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU), Espainia.

Euskal Herriko Unibertsitatearen (UPV/EHU) Psikologia Klinikoa eta Osasunaren Psikologiako Programaren ikerketa zuzendaria.

​

Biografia: Enrique Echeburúa (1951, Donostia) Psikologia Klinikoko katedraduna da Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU) 1979. urteaz geroztik. Psikologian lizentziatu zen Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean, 1973an, eta Psikologiako doktoregoa eskuratu zuen, Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean ere, 1978an. Kriminologiaren Euskal Institutuaren sortzaileetako bat izan zen, 1978an, eta Biktimologiaren Euskal Elkartearen presidente ohia da (2004-2008). Euskal Herriko Unibertsitatearen Psikologia Klinikoari eta Osasunari buruzko ikertaldea zuzentzen du, 2011tik. Haren argitalpenen artean, 530 artikulu eta liburu kapitulu baino gehiago daude, baita 35 liburu ere, gehien-gehienak antsietate nahasmenduei, jokoari, desordenari, sexu erasoei eta indarkeriari buruzkoak. Gaur egun, bikote indarkeria (biktimen eta erasotzaileen tratamendu psikologikoa) eta indarkeria arriskuaren ebaluazioa eta erabilera ditu aztergai, baita jokabide adikzioak ere. Hitzaldi asko eman ditu mundu osoan, eta sari ugari jaso ditu (esate baterako, 2017ko Euskadiko Ikerketa Saria, Giza eta Gizarte Zientzien arloan), guztiak ere ikerketan egindako ekarpenari lotutakoak. Jakiunde - Zientzia, Arte eta Letren Akademiako kide seniorra da, 2012. urteaz geroztik.

Haren webgunea helbide honetan dago: www.enriqueecheburua
eta haren posta helbidea honako hau da:enrique.echeburua@ehu.eus

Moderatzailea : Ignacio Subijana (Euskadiko  Justizia Auzitegi Nagusiko presidentea)

Laburpena:

Biktimologiaren zientzian eta praktikan diziplinartekotasunean aritzeko deialdiak gorabehera, justizia penalaren sistema forma askotan zatikatuta dago oraindik ere. Biktimen eskubideei buruzko Nazio Batuen nazioarteko arauekin bat etorrita, delituen biktimen eskubideei, laguntzari eta babesari buruzko gutxieneko arauak ezartzen dituen Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2012ko urriaren 25eko 2012/29 / EB zuzentarauak biktimen babesa eta profesionalen arteko koordinazioa eskatzen badu ere, jurisdikzio askoren errealitatean biktima asko funtsezkotzat jotzen dira oraindik prozesu penalean, eta horrek haien biktimizazio sekundarioa areagotzen du, orain dela gutxi EBren Funtsezko Eskubideen Agentziak 2019ko indarkeria delituen biktimei buruz egindako azterlanean azpimarratzen den moduan. Era berean, biktimak esku hartze psikologikoaren objektu patologiko bihurtzearen arriskua dago, atentzioa biktima indibidualetan jartzen baita, gizarte eta justizia alderdi orokorragoak aintzat hartu gabe. Juristen eta psikologoen edo beste profesional batzuen arteko lankidetza hobea lortzeko proposamen zehatzak eztabaidatu dira, biktimizazio eta errekuperazio prozesuen ulermen holistikoago bat lantzeko, aurrerapen digitalen kontsiderazioa barne hartuta.

Sinposioaren txostengikeak

Stephan Parmentier irakaslea 

Prof. Jo-Anne Wemmers